Zlata stezká.
't Was een tocht van vele raadsels.
Verhaal van Saskia over een rugzaktrektocht in de zomer van 2019.
13 maart 2021
Ik
weet vooral dat t TSJECHISCH moeilijk uitspreekbaar is. Teveel
medeklinkers achter elkaar. Plus een paar typisch Tsjechische klanken,
die ik niet goed onthouden kan. De Tsjechische naam van de route “Zlatá
stezka”, vervang ik voor mijn gemak systematisch met de Tsjechische
Goldsteig. Uitspreken in gedachten komt er niet van.
Ook terug op mn werk is ‘t een veel voorkomende reactie: Tsjechië: ‘ken ik niet’ of ‘weet ik eigenlijk niet veel van.’
Onderweg kwamen we deze wandeltrektocht door het Šumava Nationaal Park diverse
panelen met Tsjechische uitleg tegen, een enkele keer met Duitse
vertaling. Genoeg om herinneringen aan een enkele roman of resten
geschiedenisles te laten opborrelen. De Tsjechische geschiedenis is
turbulent en tragisch geweest met vreemde wendingen rond met name de
eerste en tweede wereldoorlog. Bij ontmoetingen zeggen we ons enige
Tsjechisch: Dobry dèn ( goede dag) en starten direct daarna in het
Engels met de vraag of ze dat spreken. Pas in een tweede instantie Duits
gebruiken helpt ons sneller en Tsjechen begrijpen direct dat wij geen
Duitsers zijn.
Al wandelend concludeerden we dat de Nederlandse
geschiedenisles, journalisten en media wel erg lui zijn als het om
Oost-Europa en zeker ook Tsjechië gaat.
De start in het mooie
oude Zuid-Duitse Passau is in een toeristisch treintje dat als t ware de
mooiste bospaadjes door het Beierse Canada neemt. Geen weg te bekennen
tot de trein toetert en langzaam moet rijden als de trein een weg
kruist. Ooit was dit gewoon openbaar vervoer voor de dorpelingen. Nu
zijn die dorpelingen of familie in Passau vrijwilliger-conducteur of
machinist of bomensnoeier om t treintje tussen begin mei en oktober te
laten rijden. Er moet duidelijk snel gesnoeid gaan worden.
De
beperkingen van internet worden duidelijk als we het museumcafé waar we
met koffie de echte wandelstart wilden vieren toch gesloten blijkt. Het
Freilichtmuseum heeft zo’n mooie naam, dat de Hollandse vertaling
‘openluchtmuseum’ als bewijs van gebrek aan poëzie in de Hollandse ziel
ervaren wordt. We mogen wel op het terras ons eigen water, fruit en
brood nuttigen en wat genieten van de natuur om ons heen en de
ochtendzon.
Bij de grens!
Na een Duits topje met uitzicht is ons volgende verwonderpunt de grensovergang op ons bospad.
Blijkbaar is dit zowel voor Duitsers als voor Tsjechen een plek om te markeren.
Een wildgroei van borden lijkt op ruzie te wijzen. De Duitsers geven de
beek op de grens met een enorm bord de Duitse naam Teufelshänge en
nodigen ieder op hun bank uit om op hun grond te gaan zitten en vooral
Duitsland in te kijken. Deze grens heeft geen makkelijke geschiedenis:
dat is zo wel zichtbaar.
Vervolgens lopen we echter diezelfde
middag nog twee keer Tsjechië in zonder dat mij duidelijk was, dat we
blijkbaar weer in Duitsland waren.
De eerste en laatste dagen van
deze trektocht worden ingelijst door oude grenspalen en bordjes met het
Tsjechisch Pozor ! voor ‘Pas op!’. Soms lijkt dit te slaan op overal
aanwezig moeras, maar misschien hoort het meer bij het ijzeren gordijn
dat hier ooit liep. Een drievoudig parallel hek dat onder stroom stond
en bewaakt werd door grenswachten. Dat hek kostte ongeveer 500 mensen
uit Tsjechoslowakije het leven. Maar waarschijnlijk stierven ook veel
dieren. De edelherten in het Šumava Nationaal Park blijken dit inmiddels
al lang afgebroken grenshek vele herten-generaties later nog steeds te
respecteren!
Grenspaal
Soms gaat Pozor! vergezeld van Tsjechische èn Duitse en zelfs Engelse uitleg over niet ontplofte explosieven. De Tsjechen kunnen dus wel twee- en zelfs drietalig zijn, maar zijn dan ook niet te beroerd om voorbij deze waarschuwing een picknickbank te zetten. Hoe veilig zit je hier nu?
Pas op voor blindgangers!
Een leuke verrassing is onze eerste Tsjechische pleisterplaats. Bucina: een gehucht van 3 huizen met een hotel- restaurant en iets verderop een heuse Nationaal Park bivakplek met toilet en picknickbanken. Op het fantastische uitzichtpunt, tevens kruispunt van wandel en mountainbike-paden ligt hotel Alpská vyhlídka. Bij erg helder weer zijn de besneeuwde alpentoppen zichtbaar, vandaar. Maar ook met licht nevelig weer is het uitzicht op het Boheemse woud mooi, het bier en de wijn goed en het eten Tsjechisch traditioneel, puur en niet duur. Op de zondag komen veel Tsjechen hier pauzeren en genieten bij het mountainbiken met de hele familie. Een kleine kapel verderop langs het pad is goed onderhouden met een fikse bos verse gele rozen en de aankondiging van een feest-processie over een maand.
Kamperen in de Šumava
Dit brengt ons op het leukste raadsel van deze tocht: hoe komt Tsjechië aan haar levendig platteland? 80% van de Tsjechische bevolking woont op het platteland, volgens Wikipedia! Het Šumava Nationaal Park heeft naast uitgestrekte natuur, veel kleinschalig landschap met diverse kleine dorpjes, gehuchten en ministadjes. Dorpjes en stadjes, die hoe klein ook, minimaal een winkeltje of café-restaurantje en vaak diverse pensions rijk zijn. Waar in Europa bestaat dit platteland nog? In ieder geval niet over de grens met Duitsland. Daar komen we op onze laatste etappe achter, wanneer we moe bij de Spiegelhutte onze rugzak even af willen doen en een Duits glas bier proeven. Dat blijkt vreemd genoeg gesloten op deze zaterdag en ook in het grotere Lindberg is geen enkel café open.
Dit bijzondere Tsjechische levendig dorp-fenomeen maakt
onze trektocht een stuk zorgelozer dan anders. Één litertje water en
beperkte proviand is voldoende leeftocht tot het volgende gehucht.
We komen ook langs resten van stenen muurtjes, soms met een gedenksteen:
dit was het huis van de familie Schwartz. Restanten van verlaten en
inmiddels verdwenen dorpjes. Tsjechische informatiepanelen laten soms
mooie archieffoto’s zien. We begrijpen dat de mensen hier een karig
houthakkers bestaan hadden, aangevuld met kleinschalige landbouw op de
venige grond en bosbessen verzamelen. Onduidelijk voor ons blijft de
precieze reden van het vertrek. Een te karig en geïsoleerd bestaan of
heeft het met Sudeten Duitsers te maken die Tsjechië massaal moesten
verlaten na 1945? Onze laatste etappe terug Duitsland in doet als
tussenstop wel een houthakkerswoning aan die ook dienst deed als
tijdelijke huisvesting van te herhuisvesten Sudeten Duitsers.
Naast de grote raadsels over levendige en verlaten dorpjes zijn er nog wat kleinere raadsels onderweg.
Zo
verwonderen we ons over de flora. De unieke tapijten met bloeiende
oxalis doen de bosanemoon lomp en grof lijken. Overigens doet die op
diverse plekken ook haar best. De grote hoeveelheden bloeiende viooltjes
zijn bijzonder ook bijzonder. En daarbovenop helpt een foto om thuis de
poëtische naam van een bescheiden maar hier zeldzaam genoemd
moerasplantje te vinden: het verspreidbladige goudveil. Natuurlijk op de
goldsteig.
We willen op een klein ouderwets Tsjechisch treintje
stappen, dat ondanks de duidelijk zichtbare vernieuwing van de
infrastructuur, niet rijdt. Volgens internet zou het wel gaan... We
nemen teleurgesteld de bus die zich op de juiste treintijd aandient. We
nemen de hypothese aan, dat het door toevallig werk aan het spoor komt,
dat ons treintje wegbleef. Vooral als we spoorwerkers in Vimperk bij het
station ook bezig zien.
Koffiehuizen zijn in Tsjechië ook een
beetje verstopt aanwezig. Het blijkt zinvol scherp uit te kijken naar
het woord Kavaa op de muur van een huis. We belandden op die manier bij
een Armeens cafeetje, waar ook Armeense cognac geschonken wordt. Voor
ons was het verse gebak en de Turkse koffie meer verleiding.
Een
totaal andere verrassing is een blijkbaar hip hotel in Kasperské Hory,
waar we de genereuze Tsjechische boeren porties plots afgewisseld zien
met extreem kleine porties dure salade. Een check op internet geeft aan
dat het om aanbevolen nouvelle cuisine gaat.
De Tsjechische
campings hebben ook iets speciaals. Hun internetinformatie is niet echt
betrouwbaar. Van de 4 internet-technisch open campinkjes, blijkt de
helft gesloten en/of in de verbouwing eind mei/ begin juni. Ook de
beloofde warme maaltijd in de bistro is er mogelijk alleen voor het
hoogseizoen. Wij treffen een stoffig terras vol opgestapelde stoelen. De
campings hebben bijna allemaal een serie blokhutten met warandaatje en
simpel keukhoekje. Erg fijn om bij langdurige regen beschut en toch
buiten te kunnen zitten als de camping open is. Prima ook om in de luwte
van dichte blokhutten te bivakkeren en van het warandaatje gebruik te
kunnen maken bij slecht weer. Bijzonder is dat je ook zo’n enorme pint
bier bij het winkeltje mag halen en meenemen naar je hut of tent.
Al met al een wonderbaarlijke trektocht. Uitgestrekte wouden, bijzondere
natuur, aardige Tsjechen, onverwacht gastvrije kastelen, heerlijk bier,
kleinschalige landschappen en levendige dorpen met cafés. Pozor!, je
wilt na een eerste wandelkennismaking zeker nog een keer naar Tsjechië.
Dit verhaal werd geschreven door Saskia. De foto's zijn van Saskia en Ellen.
De auteursrechten worden door beiden voorbehouden.
Zlatá stezka rugzaktrektocht door Tsjechië
In Tsjechië is een nieuwe langeafstandswandelroute geopend met de naam "Zlatá stezka", gebaseerd op de oude handelsroutes die in Duitsland bekend staan als de 'Goldsteig'. Het plan is om tijdens de week van Hemelvaart 2019 deze Tsjechische route te volgen met tent en rugzak.
Onderstaand volgt eerst een beschrijving van ons tochtplan en daarna algemene informatie over deze route. Aan het eind staat informatie over de aanmelding.
Tochtplan
Het tochtplan is als volgt:
Bovenstaand een aanduiding van de beoogde route
Opmerkingen:
---
Onderstaand een overzichtskaart van de Goldsteige, afkomstig van de Tsjechische Goldsteig site. Van de Tsjechische route (oranje op het kaartje) gaan we een gedeelte lopen.
